IRUKURUTZETA, KURUTZEBAKAR, KEREXETA ETALEIOPAGO URRATEGITIK (AZKOITIA).

 

 CASTELLANO

Ibilbide zaila da deskribatzen, egiten dituen orientazio-aldaketa ugariengatik.

Azkoitiko Urrategi auzoan (320 m) hasi genuen martxa. GI-3173 errepidea Urrategiko Andre Mariaren ermitan amaitzen da. Hortik aurrera, zementuzko pistatik jarraitu genuen, hego-mendebalderantz lehenengo eta hegoalderantz gero, Zabaletazpikoa baserriaren ondoko bihurgune itxi batera iritsi arte. Orduan pista bitan banatzen da, ipar-mendebalderantz doan eskuineko adarra hartu genuen, Zabaletagoikoa eta Zabaletaberria seinalatzen dituen zutoin bati erreparatuz. Pixka bat aurrerago beste bidebanatze bat aurkitu genuen, baina oraingoan ezkerreko adarra hartu genuen hesi metaliko bat igaro ondoren.

 Tarte batez igo ginen, pagadi polit bat zeharkatuz, 650 metroko kotaraino, eta han hego-ekialdera biratu eta gero hegoaldera jo genuen Irukurutzetako gailurrera igotzeko (899 m).

Tontor hori mendebalderantz utzi eta Kurutzebakar (902 m) postontzira iritsi ginen laster. Bidean, Irukurutzeta, Arribiribilleta eta Kurutzebakar trikuharriak ikusi genituen. Gure oinetara (E) itzuli eta Irukurutzetako trikuharrira iristean, hegoalderantz jaitsi ginen, Keixetako lepora (750 m). Hegoaldeko norabideari eutsita, pistatik jarraitu, Kerexetako mendilerroan sartu eta Kerexetako tumulua bisitatu genuen. Aurrerago gailurra zegoen, Kerexeta edo Elosumendi (885 m). Basoaren (pinua eta pagoa) artean metro batzuk gehiago egin genituen Agerreburura igotzeko asmoz, baina denbora gainera etorri zitzaigun eta itzuli egin behar izan genuen.

Atzera egin genuen, kordalaren lerroari jarraituz (IE). Maurketako lepora jaitsi ginen (810 m), Kerexeta eta Leiopago artean, eta txabola baten parean eskuinera egin genuen, leiopago gailurrera iristeko (827 m).

Pinudian behera jaitsi ginen (I) keixeta leporaino berriro. Eskuinetara, Irukurutzetako ekialdeko aurpegiaren azpitik jaisten den pista (IE) hartu genuen. Tarte horrek trazadura zaila du. Pistak bihurgune zabal bat marrazten du, igotzeko bidearekin lotzen duena. Nahi izanez gero, Zabaleta baserrira jaitsi daiteke zuzenean, eta hortik Urrategiko ermitara. Baina guk eskuinera egin genuen zementuzko pista batetik Urruzola eta Ormaolagoikoa baserriak bisitatzeko. Pista utzi gabe, Zabaletazpikora eta ermitara iritsi ginen.

Ibilbideko paisaiak ikuspegi bikainak ditu, baina eremu batzuk moztu egin dira, eta itxura kaskar samarra utzi dute. Hala ere, tontorretatik, begiratzen den tokira begiratzen dela, bista ikusgarriak irteten dira. Ipar-ekialderantz Erlo gailurra altxatzen da; ekialderantz Aizkorri eta Aratz; hegoaldean Udalaitz eta Anboto. 

 

DATUAK

DISTANTZIA: 15,3 KM

DESNIBEL POSITIBOA: 700 M

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK

 

TXARLAZO ETA TXOLOPE ORDUÑATIK

 

 

 CASTELLANO

Urduñako RENFE geltokitik (300 m) Antioko auzora (SO) joan gine, izen bereko santutegiaren albotik igaro eta Txarlazora doazen pistetatik igotzen hasi ginen.

Bizkaia Gaztelako ordokiarekin lotzen zuen bide zaharrari jarraitzen dio ibilbideak. Pagadian zehar, zig zag bat marraztuz igotzen da, igotzen hasi ginenetik panoraman nagusi den Urduñako Ama Birjinaren itzalpean. Orientazio orokorra hego-mendebaldekoa da ibilbide osoan.

Zig zagaren errebolta batean Goldetxo iturrira (790 m) iritsi ginen, eta handik pixka batera goi-lautadara eraman gintuenestuan sartu ginen. Ezkerrean, Birjina eta errepikagailu pilo bat daude. Txarlazo (993 m).

Oraindik martxa gehiago hartzeko gogoa genuen eta Ama Birjinarengandik Txoloperera joan ginen. Lehenengo (M) mendi-lepora jaitsi ginen, eta handik goi-lautadara sartu ginen(900 m); gero, Txoloperaino igo ginen(IM) (1027 m).

Tontorretatik panoramikak oso zabalak dira. Iparraldean eta ipar-ekialdean Gorbeia, Aizkorri eta Aratz eta Aiarako haranaren zabaltasuna; ipar-mendebaldean Ganekogorta, Galarraga, Eretza; hegoaldean San Lorenzo eta hego-mendebaldean Alto Campoo mendiak.

Bide beretik itzuli ginen.

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK

 

PICON BLANCO ESPINOSA DE LOS MONTEROSEKO AZOKATIK

 

CASTELLANO

Espinosa de los Monteroseko irteeran, Las Machorras norabidean, antzinako ganadu azoka bat dago. Ondoan, duela gutxi, autokarabanentzako aparkaleku bat inauguratu da. Hau izan zen gure abiapuntua. Metro batzuk aurrerago, elur-kita zahar bat aurkituko dugu, eta, aurrean, udal-eraikin bat. Eraikinaren eskuinaldetik, gaztainadi batean amaitzen den pista bat irteten da. Picón Blanco-ren gailurreraino jarraituko diogu.

Iparralderantz, pista kanadar pasabide batetik igarotzen da, errota zahar baten parean, eta indarrez igotzen hasten da. Handik gutxira, igoera leundu egingo da larre-gune bat zeharkatzen duen bitartean. Ustekabean, ibilbideak bat-bateko bira ematen du ezkerrera (M), eta Maillo sakanetik urruntzen da gailurrera iristen den gandorrra igotzeko. Behin gandorrean gaudela, pagadi eder batean barneratzen den pista (N) jarraitzea besterik ez zaigu geratzen. Han elur ugari eta biguna aurkitu genuen, baina erraketek bidea erraztu ziguten.

Handik pixka batera, pagaditik irten gineangaina hartzen duten antzinako eraikin militarrak gainean genituen. Espinosatik igotzen den errepidera iritsi, eta laster Picón Blanco(1523 m) zapalduko dugu.

Bide beretik itzuli ginen.

DATUAK

DISTANTZIA: 14,5 KM

DESNIBELA: 750 M

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK

BERIAIN-SAN DONATO ETA IHURBAIN UHARTE ARAKIL-ETIK (KILOMETRO BERTIKALA). ITZULIA ARRUAZU BIDETIK (UNANUTIK)

 

 CASTELLANO

* Aldez aurreko ohartarazpena. Ibilbidearen lehen zatian, eskuinera metro batzuk egin eta berehala zuzendu genuen, baina GPSak erregistratu egin zuen. Base Campen mapa digitalaren gainean zuzendu dut, baina baliteke GPS batean track-a irakurtzean zati hau argi ez agertzea. Jarraitu beharreko erreferentzia PR-NA 201eko marka zuri eta horiak dira.

Autoa Itxesi auzoko aparkalekuan utzi genuen (490 m), Uharte Arakilen, igerilekuen ondoan. San Donatora igotzeko bidea seinalatzen duen seinale handi baten ondoan abiatu ginen. 

 

Uharteko mendatera igotzen den edo kilometro bertikalaren aldaerarantz doan PR-NA 201 ibilbide laburraren marra zuri eta horiak jarraitu genituen. Ez dago galerarik; hegoalderantz, pagadi eta harizti polit bat zeharkatu genuen, altuera irabazi genuen bitartean. 1000 metroko kotan ibilbidea hego-ekialderantz aldatzen da. Gorago (1220 m), PR bitan banatzen da, eta kilometro bertikalera (H) doan bidezidorra hartu genuen. 60º baino gehiagoko malda gogorretan gora egin ondoren, goiko lautadara iritsi ginen (1400 m). Hemendik mendebalderantz jo genuen eta laster iritsi ginen gailurrera (1495 m) eta San Donato eta Kaietano ermitara. 

 

Uharte Arakil eta Aralar mendilerroaren gaineko ikuspegiak iparraldean, hegoaldean Unanu eta Urbasa mendilerroa nabarmentzen dira, eta ekialdean Satrustegi mendilerroa luzatzen da. Multzoak, Ihurbainek, Berain-San Donatok eta Satrustegik, geologikoki “alderantzizko erliebea” edo “zintzilikatutako sinklinala” deritzona osatzen dute. Higadurak antiklinala izan zena hustu eta Ergoienako harana sortu zuen, sinklinala haran gainean utzita.

Jarraian, ipar-mendebalderantz zuzendu ginen, Ihurbain gailurrera (1428 m), mendebaldeko muturrean, Ihurbain kanal ospetsuaren irteeran. Gero, hegoaldeko aurpegitik jaitsi ginen, Unanurantz, bide nagusiarekin lotu gintuzten bidexkei jarraituz (lehenengo HE eta gero H).

Bidea pagadi polit batean sartzen da eta 960 metroko kotara iristean, gutxi gorabehera, Unanura jaitsi gabe, bide nagusia utzi eta eskuinera jo genuen (IM) Ihurbain inguratzeko. Aurrerago, 800 metroko kota duen eremu garbi batera irten ginen, eta ibarbide batean sartu ginen bidezidorrei jarraituz (IM). Lehen zatian, aukeratu genuen bidezidorrak zenbait zuhaixka zeharkatzen zituen, eta horiek ibilera deserosoa egin zutenez, ibarbidearen ezkerraldera igaro ginen. Berehala, Arruazurako bidean amaitzen den pista batekin bat egin genuen. Bide hori GR 282-rekin bat dator, hau da, artzaintzaren bide naturalarekin. Ipar-ekialderako noranzkoan eta GRko seinaleei jarraituz, 5,2 km-tan Uharte Arakilera iritsi ginen berriro. 

 

 DATUAK:

DISTANTZIA: 14,58 km

DESNIBEL: 1138 m

 

 

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK 

 

ALTO DE LOS DOJOS ETA CASTRO VALNERA DESDE SALCEDILLO (LAS MACHORRAS)

 

 CASTELLANO

Negu sasoiari ekin nahi genion azaroaren hasieran erori ziren lehen elurrak aprobetxatuz. Baina elur hauek zailtasunak dituzte. Ez daude finkatuta, eta gainera, lurra oraindik bero dagoenez, ez dute sendotasunik, eta haien gainean ibiltzean hondoratu egiten gara. Castro Valneraren kasuan, estalita baina azaletik ageri diren pitzadurek markatutako erliebe bat gehitzen da, eta horrek arriskutsua egiten du haien gainean ibiltzea.

Las Machorras auzotik (Espinosa de los Monteros) Salcedillo auzora joan ginen BU-570 errepidetik. Bidegurutzean Lunada mendatera doan errepidea (BU-572) hartu genuen. 300 bat metrotan, zubi baten ondoan, jolas-gune bat aurkitu genion, eta bertan aparkatu eta ibilbideari ekin genion (860 m).

Errepidearen beste aldean, Bernachorantz doan PR-BU 87aren marka zuri-horiak agertzen dira. Aurrera egin genuen, ipar-mendebalderantz, inguru horretako hainbat etxola zeharkatzen dituen pista batetik. Ibilbidea, tarte honetan, Lunadako errepidearekiko paraleloan doa, Inmuniako hormak gure ezkerrean dituelarik.

Pista bide bihurtzen da Bernachoren (1040 m) pistara iritsi aurretik. Bertan mendebalderantz aldatu genuen, Bernachoren (1100 m) etxoletan, Castro Valneraren oinetan, 3 km baino gutxiagoan heltzeko.

Ezkerretara, bidexka pagadian sartzen da, eta han elurra aurkitu genuen. La Canaletik igo ginen leporaino, eta oinatza ireki genuen elur bigunean, nahiz eta aurretik igotzen ari zen talde batek lana asko erraztu zigun.

Lepotik (1440 m) La Cubada Grande, La Capia eta Castro Valnera erabat elurtuta agertu ziren. Mendi-lepo zabal horren hondora joan ginen, Dojosko gaina (1702 m) igo eta Castro Valnerako (1717 m) gailur nagusira iristeko. Los Dojos gainetik jaitsiera azkar bat bilatu nahi izan genuen iparraldera begira dagoen horman, Castrorantz, baina ez zuen itxura onik. Beraz, gure oinatzen gainetik metro batzuk atzera egitea erabaki genuen, iparralderako pasabide fazil bat aurkitu arte, eta laster iritsi ginen Castro Valnera gailurrera.

Itzultzeko, sigi-saga handi bat marraztuz jaitsi ginen, lehenengo hego-ekialdea, gero hego-mendebaldea eta berriro hego-ekialdea, pitzadurak saihesteko, horma gainditu eta berriro lepora daraman pasabide estua aurkitu arte. Hemendik igoerako bideari heldu genion berriro.

DATUAK.

DISTANTZIA: 19,3KM

DESNIBEL: 945 M

GPS-RAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK

 

ERRIALTABASO ETA SAIBIGAIN MAÑARIATIK

 

 CASTELLANO

Mañariatik (200 m) Beitia auzora (242 m) joango gara, herri beretik ateratzen diren marra zuri eta horiak jarraituz. Kanpantorreta eta Eskuagatz ditugu gainean, Eskuagatz mendilerroaren iparralderago dauden tontorrak. Pistak altuera azkar hartzen du (M) eta pagoen eta pinuen artean igarotzen da, ezkerretara, ibilaldiaren arabera, Kanpantorretako eta Eskuagatzeko hormak dituelarik. 660 metroko kotan ezkerrera biratu eta beste pista bat (HE) hartuko dugu, Errialtabaso oinean dagoen Gorostibakar (880 m) zelaietaraino igotzen dena. Landatik eta pinuetatik (E) aurrera egingo dugu Errialtabasoko paretetarantz. Kareharrizko harkaitz bat da, pagoz betea. Mugarriei eta bidexkari jarraituz, gailurrera iritsiko gara, ibilbide apur bat hautsi eta biribila eginez. Errialtabaso (1011m).

Hegoalderantz jaitsiko gara, eta gero mendebalderantz, gune karstiko batetik, Gorostibakar zelaietara itzuli arte.

Pistatik jarraituko dugu metro batzuk (HM) marra zuri eta horiak ezkerretara bideratu arte, hego-ekialderantz doan bidezidor batetik. Bidea eta markak galdu gabe, Azkonarzulueta inguruan behera egingo dugu Iturrioz leporaino (725 m) Saibigain azpitik. Saibigain (940 m) igoko dugu, bertan bere gurutze ikusgarria nabarmentzen da.

Inguru hau nahiko ezaguna da, baina ez naiz nekatzen tontorrak eta mendilerroak aipatzeaz. Mugarra, Leungane, Untzillaitz, Alluitz, Aitziki, Anbotoko gailur osoa, eta hegoalderantz Gorbeia mendigunea.

Urkiolara (E) jaitsiko gara (720 m) eta hemendik Mañariara (I) errepidearen paraleloan doan bide tradizionaletik. 

 

 

DATUAK

DISTANTZIA: 18,700 KM 

DESNIBEL: 1142 M.

GPSRAKO TRACK

  IBILBIDEAREN ARGAZKIAK

ZALAMA ETA LA MANA SAN PELAYO-TIK

 

 

 CASTELLANO

Ibilaldia San Pelaion hasi genuen (790 m), ipar-ekialdera doan pista batetik. Barcena Mayor baserritik gertu, basoaren ondoan, gaztainondo handi baten ondoan, metalezko hesi bat igaro genuen, basoan gora doan pista bat hartzeko (lehenengo iparra eta gero ipar-mendebaldea). Hala, Noviciadara iritsi ginen, perretxikoak biltzeko jende asko ibiltzen den pagadi bat ondoan duen belardi batera. P parking bat nabarmentzen da iristean. 

Orduan, gora doan pista hartu genuen (IE), inklinazio dezenterekin. Eremu zuritua da, eta bertatik Zalamako mendilerro nagusia osatzen duten muinoak ikus ditzakegu. 1140 metroko kotan, eskuinetara, bidexka batek Villasana de Mena mendien gaineko begiratoki bikaina eskaintzen duen etxola batera hurbildu gintuen.

Iparraldetik eta ipar-ekialdetik jarraitu genuen, sigi-saga, mendilerrora iritsi arte. Hemendik, ezkerrera (IM) desbideratu ginen 1335 metroko kotara iristeko, non behatoki bikaina sortzen den, Soba haranaren gainean. Atzera egin eta ipar-ekialderantz jarraitu genuen, Zalamako gailurrera iristeko (1340 m). Ingurua ikusgarria da: iparraldean, Soba harana eta Kantabria ikus daitezke, Laredoraino, non San Bizente gailurra nabarmentzen den; hegoaldean, Mena haraneko mendiak; ekialdean, Bizkaiko mendiak; eta mendebaldean, Picon Blanco.

 

Gailurrean Zalamako zohikaztegi babestua dago. Egurrezko egitura berezi batek zohikatza babesten du eta multzoa egurrezko hesi batez inguratuta dago. Behera egiteko, Tarreros Negros izeneko eremuan dagoen egurrezko hesiari jarraituko diogu (E eta IE), Zalama eta La Mana arteko lepora jaitsi arte (1120 m). Ordunteko urtegia behera gindoazela ikusi genuen, mendebalderantz.

Ipar-ekialdera joan ginen, La Mana tontorrera, eta laster gailurra (1203 m) pisatu genuen. Landa-tontor bat da, eta ohikoa da ganadua bazkatzen aurkitzea.

Berriro lepora itzuli ginen eta Lagarma errekaren ezkerraldetik jaisten den beste pista bat aurkitu genuen. Hartu egin genuen. Metro batzuk jaitsi ondoren bideak bihurgune handi bat marrazten du ekialderantz. Handik pixka batera hego-mendebaldera aldatzen du San Pelaio aldera bideratzeko. Bihurgune handira iritsi aurretik trabatzeko aukera dago, basoan zehar jaitsiz pista berriro topatu arte. Lasterbide hau da trackak seinalatzen duen bidea. Tarte horretan, basoa, pinudiak eta hariztiak daude, oso deigarriak. Bitan bakarrik agertzen dira banaketak eta bietan eskuineko adarra hartu behar da. Azkenean, belardi batera iritsiko gara, autoa uzten dugun lekutik gertu.

DATUAK:

DISTANTZIA: 15,8 KM

DESNIBEL: 719 M

TRACK PARA GPS

FOTOS DE LA MARCHA