LA MUELA DE DULLA QUINTANILLA DE VALDEBODRES-TIK

 

CASTELLANO

Bidearen egunaren aurreko gauean, izotza oso gogorra zen, eta erabat izoztuta utzi zuen basoa, zuriz jantzita, neguko paisaia zirraragarria sortuz.

Ibilbidea Quintanilla de Valdebodres-ko plazan hasten da eta ipar-mendebalderantz doa etxe artean. San Migel Goiaingeruari eskainitako elizaren ondotik pasatzen da, eta pixka bat aurrerago, Errukiaren Ama Birjinari eskainitakoaren ondotik. Azken hori zenbait gurutzerekin zuinkatua dago, baina gure bidea ez da haren aurretik igarotzen, baizik eta gure eskuinera utzi eta ipar-mendebalderantz jarraitu genuen, GR1eko marra gorri eta zuriz, Donejakue bideko geziez eta PR BU 33ko arrasto zuri eta horiez markatutako bidezidorretik.

Laster, bidea Matako errekaraino iristen da, eta tarte luze bat hasten da non erreketako urak saihestu genituen, alde batetik bestera salto eginez. Ikaztobi zahar baten albotik igaro ginen, azalpen-kartel batez seinaleztatuta. Horrela, bi erreka elkartzen diren puntu batera iritsi ginen, Matako amildegitik jaisten dena, eskuinean, eta Dulako ubideetatik jaisten den erreka, ezkerrean. Ezkerraldeko bideari jarraitu genion, martxaren arabera (IM), eta Valdecastroko kanalean sartu ginen. Esan behar da eskuineko amildegitik GR1, Santiago bidea eta PR BU 33, Villamartin de Sotoscuevara doazela. Aurrera jarraitu genuen, La Llosa izeneko muino harritsu handi baten azpira iritsi arte. Ibilbide hori guztia zaila baino dibertigarriagoa da, baina noizbait eskuak erabili behar izan genituen hormaren bat jaisteko.

La Llosako muinoa, sakanak banatzen dituen itsasontzi-branka handi bat da. Guk Llosaren eskuinaldetik igotzen den bidezidor batetik jarraitu genuen, eta hormari itsatsita igo ginen. Goialdean ur dezente duen ur-jauzi bat ikusi ahal izan genuen, erorketa garrantzitsu bat gainditzen duena.

Kanaletik irtetean txilardiak igo besterik ez genuen egin behar, bidezidorretik irten gabe. Animalientzako edanleku baten albotik igaro ginen eta metro gutxiren buruan La Muela de Dulla (1143 m) tontorrean geunden. Iparralderanzko ikuspegiek La Maza de Bezana eta Samo eta Guzmantarako mendiak erakusten dizkigute, eta hegoalderantz Dulako ubide ikusgarriak, urak erliebe karstikoan zulatutako ildo handiak.

Mendebalderantz jaisten hasi ginen, amildegiaren lerroari jarraituz, La Puerta de Quintanilla (1060 m) izeneko lepora jaitsi arte. Han, PR BU-33 "Dullako kanalen bidezidorrarekin" bat egin genuen. Ekialderantz jaisten den pista hartu, artadi eder bat zeharkatu eta Quintanilla de Valdebodresen amaitzen da. Azken zati hori PR BU-33-ko adierazleekin zuinkatua dago.

Iritsi ginenean, herritik buelta bat eman eta Infernuko Putzua bisitatu genuen goialdean, ur-errota elikatzen duen iturburua.

Ibilbidean ipuru edo eskeno ugari zeuden (Juniperus oxycedrus), ipuru arrunta (Juniperus communis) eta artea (Quercus Ilex). Uste dut ikusi nituela gorostiak ere (Ilex aquifolium).

DATUAK

DISTANTZIA: 12 KM

DESNIBEL POSITIBOA: 500 M

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK

LAS MOTAS-EKO ITZULIA LUNADATIK (LUNADA, VEINTE, PIZARRAS, GANDARILLA, EL VALLE, CABAÑA CON POZO, HONDOJON, COLLADO BECERRIL, LUNADA).

 

CASTELLANO

Lunadan hasten den ibilbide zirkularra da, Veinte-ra eta Pizarras-era igotzen da, El Valle-ra jaisten da eta Las Motas-ko ipar-ekialdeko hormetan gora igotzen da, El Valle-ko eta Hondojongo bidezidorrei jarraituz. Azkenik, pagadian gora igotzen da, Becerril mendiaren oinean, Peña Lusa-tik gertu, Lunada haranera eta izen bereko mendilepora itzultzeko. Duela urte batzuk antzeko ibilbide bat egin nuen, baina Las Motaseko militarren errepidean amaitu nuen. Oraingoan buelta zabalagoa eman dugu, eta emaitza oso interesgarria izan da.

Ibilbidea Lunadako atakan hasten da (1320 m). Las Motasen (bola erraldoiaren tontorra) mendebaldeko hegala zeharkatzen du eta iparralderantz jotzen du La Vaga mendilerroa zeharkatzeko. Lehenik, El Veinte tontorrerantz (1507 m). Kranpoiak erabili behar izan genituen, ilunpe aldea delako eta elurra izoztuta zegoelako. Tarte horretan eta gailurretik, bista bikainak ikus daitezke: mendebaldean, eta gure aurrean, La Miel tontorra, El Castro Valnera eta El Torcaverosa; ipar-mendebaldean, egun garbi batekin, Alto Campoo eta Picos de Europa mendiak; hegoaldean, eta gure gainean, Las Motas eta ekialdean Pizarras, Carrio, Porracolina, La Porra de la Colina eta La Porra de Mortillano.

Ondoren, Veinte eta Pizarras banatzen dituen Colladian (1364 m) amaitzen den zelai luze elurtuan (I) behera egin genuen. Norabidea galdu gabe, Pizarras tontorrera igo ginen (1478 m). Postontzitik metro batzuk iparralderago joan ginen Kantabriako kostaldea ikusteko, Santanderreko badia nabarmenduz.

Metro batzuk atzera egin eta haranaren hondora jaitsi ginen, La Gandarilla (IE) izenaz ezagunera. Mendi-hegalak elurtuta zeuden, elur gogorrez, eta egokiena iruditu zitzaigun bidetik aurrera egin genuen. Beste tracketan egiaztatu dut ibilbide hau egiten duten mendizale gehienak gure ibilbidearen gainetik jaisten direla. Izan ere, bide horiek Carrioko hegoaldeko hormen azpiko etxola batzuen ondotik igarotzen dira, eta guk ezkerretara uzten ditugu.

Gandarillan (1074 m), elurra desagertu egin zen, eta metro batzuk (HE) egin genituen haranaren hondoan, hezegune batera iritsi arte. Han, eskuinera egin, eta hegoalderantz igotzen hasi ginen. Tarte hori guztia bidezidor argiei jarraituz egin genuen, baina ez dago inolako adierazpenik. Bidea asmatu bagenuen, GPSari esker izan da. El Valle izeneko beste eremu lau batera iritsi ginen, eta hemen, Las Motaseko hormetara hurbildu ahala, La Senda del Valleko zutoin zuriak eta horiak agertu ziren. Orduan, ibilbideak beste norabide aldaketa bat egiten du ekialderantz, eta igotzen hasten da, pagadi zoragarri bat zeharkatuz, non Hondojon bidezidorrarekin (P.R. 66) topo egiten duen, hain zuzen ere bidea Brenaluengako etxolen gainetik jartzen denean. Orain bideak sigi-saga handi bat marrazten du (E-H-E) putzu baten ondoko txabola batera iristeko (1299 m), Campanarios-en azpian. Etxola mendi-lepoan dago, Campanarios-en eta Las Motaseko ekialdeko adarren artean. Pagadian gora doan zatian, iparraldera begira, Peña Carrioren, La Porra de la Colinaren eta Mesón de Sacoren ikuspegi bikaina dago. Txabolatik, hegoaldera begira, Peña Lusa eta Los Porrones (Bustarejo eta Becerril) altxatzen dira, eta, ekialderago, Picon Blanco.

Hondojon bidezidorretik jarraitu genuen (E), P.R-ren marra zuri eta horiekin seinaleztatutako bidezidorrari jarraituz, lur karstiko batetik. Bidezidorra hegoalderantz aldatzen da, eta nahiko desnibela eta oso harriztatua duen horma bat jaisten da, Hondojon (1080 m) izenez ezagutzen den haranaren hondora iristeko. Hortik aurrera, Hondojongo Zidorra ipar-ekialderantz doa Asongo gainetara iristeko, baina gu hego-mendebalderantz abiatu ginen, haranaren mutur batean sartuz. Mapetan, ibarraren zati horri, zehazki, Hondojón esaten zaio, eta iparraldean Peña Rubiako hormek eta hegoaldean Peña Becerrilek osatzen dute.

Haranaren hondoan, Becerril mendiaren iparraldeko hegalak estaltzen dituen pagadian sartzen den bidezidor bat hartu genuen, ezkerretara (H). (Ez dago argibide argirik; beraz, GPS track bat jarraitzea gomendatzen dut, ez galtzeko). Mugarri batzuk aurkitu genituen, basoan sartu eta hego-mendebalderako bidea markatzen dutenak, malda oso handi baina erabilgarrietatik. Zailtasunik gabe igo daitezke, pazientziaz eta ito gabe. Hala ere, mugarriak galdu genituen eta geure ibilbidea egiten joan ginen, biderik errezenaren bila. Horrela, Peña Lusaren azpitik Becerril azpiko leporaino (1320 m) igotzen den pista batekin bat egin genuen. Tarte hori guztia, Hondojonetik, ibilbide osoan gutxien markatutakoa da. Gure ibilbidea ez da ibiltzeko zaila, nahiz eta alde handiren bat izan.

Lepotik, Becerrilen oinean, Lunada haranera jaisten hasi ginen, Bu-572 errepidean amaitzen den pistari jarraituz (lehenengo hegoaldetik eta gero mendebaldetik). Azken metroak errepidean egin genituen Lunadako mendateraino.

DATUAK

DISTANTZIA: 18KM

DESNIBEL POSITIBOA: 1011M.

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK

BIDEO

BIDEO RELIVE

LARRAITZETIK TXINDOKI EDO LARRUNARRI. IBILBIDE ZIRKULARRA. MUITZEKO UR-JAUZIAN BUELTA

 

CASTELLANO

Larraitzeko aparkalekuan aparkatu genuen, ermitaren ondoan. Hegoalderantz abiatu ginen, errepidearen beste aldeko aparkalekua zeharkatuz, metalezko hesi bateraino, non GR eta PR marra zuri, gorri eta horiak agertzen diren. Hesiaren beste aldean, pista mendebalderantz aldatuz igotzen da, Neskarri ingurutik. Hesitik 200 metro pasatxora, pistaren ezkerraldean, bidezidor mailakatu bat irteten da, eta hor ere marra gorriak, horiak eta zuriak agertzen dira.

Bideak mendebaldeko norabideari eusten dio, eta, bitartean, gora egiten du Txindokiren iparraldeko hegalak estaltzen dituzten belardietatik. Horrela, iparmendebaldeko ertzaren azpian dagoen muino batera (660 m) iritsi ginen, Ameztiko muino harritsua gainean genuela. Hortik aurrera, hegoalderantz egin genuen, oso bide lodiari jarraituz. Oria iturriaren albotik igaro, eta Urdanzulo errekastoa zeharkatu genuen; han, mendebalderantz aldatu ginen, 920 metroko kotara iristeko. Hemen, hego-ekialderantz aldatu ginen berriro, Zirigarate Goikoaren borden albotik igarotzeko (1100 m), eta aurrerago, Txindokiren oinean dagoen lepora iristeko (1147 m).

Mendi-lepotik Txindokiko hegoaldeko magaletatik igo besterik ez genuen egin behar, bidezidorrari gailurreraino jarraituz. Txindoki edo Larrunarri (1342 m). Gailurretik, hegoalderantz, Aralarko zelaiak zabaltzen dira. Hurbilen dauden gailurretako batzuk izenda ditzakegu: Auntzizegi, Belingaratz, Zumalerdi. Iparraldera begira, Amezketa eta Tolosa bailarak irekitzen dira.

Berriro lepora jaitsi ginen, baina hego-ekialderantz jarraitu genuen, belarrezko malda luze batetik. Borda baten ondotik igaro ginen, pago batzuen ondotik, Egurral (1120 m), eta Muitze errekak osatzen duen amildegiaren hondoraino jarraitu genuen. Ibilbideak errekarekiko (IE) paraleloan jaisten jarraitzen du, eta erreka hori ur-jauzi txikiak eginez jaisten da, bidebanatze batera iritsi arte. Orain arte, marra zuri eta horiak jarraituz jaitsi gara, baina bidebanatzean, marrek eskuinetik (IE) jarraitzen dute Ergoienarantz. Gure bideak ezkerreko zidorra hartzen du, Muitzeko ur-jauzira jaisten dena, erreka zeharkatzen du, beste hegaletik jarraitzen du, ipar-mendebalderantz, eta hildako mendizale bat gogorarazten duen gurutze baten ondotik igarotzen da. Txindokiko blokea inguratzen ari gara. Bidexka ondo dago, baina tarte batzuetan indarrez jaisten da, eta lokatzik badago, erraza da irrist egitea.

Handik pixka batera, malda leundu eta basoan sartu ginen. Irteeran, errepikagailu baten ondoan dagoen pista batera iritsi ginen. Kilometro bat egin genuen, gutxi gorabehera, eta desbideratze bat aurkitu genuen. Bertatik goizean pasatu ginen. Joateko bideari berriro ekitea besterik ez da geratzen, berriro aparkalekura iristeko.

DATUAK

DISTANTZIA: 12 KM

DESNIBEL POSITIBOA: 950 M

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK