domingo, 19 de julio de 2015

TELERA PIEDRAFITATIK





Piedrafita de Jaca-tik La Cuniacha parkera joan ginen eta bertan utzi genuen autoa (1380 m). Ondoko pista hartu genuen (IM), baina kilometro batera norabideaz aldatu ginen (M). Bidezidorren bat hartu genuen pista mozteko. Seinale-tantai batek Telera aterperako bidea adierazten du. Guk hartu genuen, eta errekaren bideari jarraituz (HM), Ibon de Piedrafitara heldu ginen aterpetik pasatu eta gero.



Ibonen aurrean (HM) Cachivirizas kanala ikusten da. Bai harrieta izugarria, Corona de Mallotik erortzen diren harriek osatua. Baina harrietan sartu baino lehen beste zati aldapatsua igo behar da harrieta txikiago daukana ere. Pazientziaz eta bide errezagoa bilatuz kanalaren 300 metroko desnibela gainditu genuen. Peña Pardaren eta Teleraren arteko Cachavirizas mendilepora heldu ginen (2380 m).


Lepotik Peña Pardarantz zuzendu ginen (MIM). Berehala bidea bitan banatzen da, adar bat Peñaren hegoaldeko isurialdera zuzentzen da eta besteak, “Paso Horizontal” deritzonak, ekialdeko isurialdea ibiltzen du. Guk hau aukeratu genuen. Pareta bertikala zeharkatzen duen faja estua da (IM). Elurrik gabe bide erreza baina airezkoa da. Neguan ordea pasabide zaila da pareta eta faja elurrez eta izotzez betetzen direlako, orduan piolet eta kranpoiak beharrezkoak dira oso airezko zeharkaldi bat pasatzeko. Ez bakarrik neguan, elurtegiak egon daitezen bitartean oso pasabide arriskutsua da, benetan jada hainbat istripu hilgarri egon dira. Guk pasatu genuen elurrik gabe. Pasabidea oso erraza trepatzeko kanal batean amaitzen da (M). Horrela Teleraren hegoaldeko malden eta Peña Pardaren iparraldeko malden artean osatzen den sakonunera heldu ginen (2500 m).


Gure helmuga lortzeko Teleraren hego-ekialdeko harritsua ertzea igo genuen, harri-piloei jarraituz ( Lehen I eta gero IM). Azkenean tontorreko mugarri geodesikoa agertu zen (2762 m). Tontorretik iparralderantz begiratuz, eskuinatik ezkerrera, ikusi ahal genituen Monte Perdido, Vignemale, Garmo Negro ella Infiernos, Balaitu, Frondiellas, Palax y Arriel, Midi D´Ossau, mendebalderantz Collarada, Peña Retona eta Partacua mendilerroaren gainontzeko tontorrak eta hegoalderantz lehengo planoan Peña Parda edo Cachavirizas eta hondoan Peña Oroel y Jaca


Jaisteko zuzendu ginen (S) “Cuello de Telera”-ra, Peña Parda eta Telera bereizten dituen mendilepora. Bidezidorren zatiak eta harri-piloak badaude baina ez dago arazorik lepora ailegatzeko. Mendebalderntz jaisten jarraitu genuen Usabas errekara amiltzen diren terraza batzuetara arte. Jaitsiera adierazten duten harri- piloak bilatu genituen. Lehenik zuzentzen dira ipar-mendebalderantz eta gero mendebalderantz Plana de Zarranducho-ra iristeko, Peña Zarranduchoren eta Pico Retonaren azpian. Zati honetan elurtegi batzuk aurkitu genituen. Ibilbideak harri-pilei eta errekaren bideari jarraituz altitudea galtzen ari zen. Berehala norabideaz aldatu zen, ekialderantz, Peña Pardaren hegoaldeko isurialdea inguratzeko. Las Grallas kobaren ondoan pasatu ginen eta aberientzako metalezko aska batera heldu ginen. Pixka bat gehiago jaitsi ginen (E) eta igotzen hasi ginen, harri-piloak eta bidezidorra bilatuz, Peña Pardaren paretara hurbiltzeko (lehenik E eta gero IE). Azkenean, Cachivirizas mendilepoa ikusi genuen berriro.

 
Mendilepotik igotzeko bidea hartu genuen berriro autora itzultzeko, La Cuniacha parkean.



 
 



domingo, 5 de julio de 2015

GARDEKO ITZULIA





Esca Ibaiak Nabarrako Roncal harana dabil iparraldetik hegoaldera. Bere adarretako bat, Gardalar ibaia, Matamachos mendatetik jaisten da, ekialdetik, Huescarekiko mugatik. Bere ibilbidean Garde harana dabil, gure ibilbidearen objektua. Lerro hauetan Garde inguratzen duten gailur nagusietatik ibilbide zirkularra proposatzen dugu, mendiak antolatzen dituen ardatza Gardalar ibaia izanez, iparraldera Kalbeira mendilerroa eta hegoaldera San Miguel mendilerroa. Guztira 1600 metroko desnibela eta 25 kilometroko ibilbidea dira.


Ronkaletik etorriz, Gardeko sarreran Gardalarren gaineko zubiari esker ezkerreko ertzera pasatzen gara eta San Miguel mendilerrorako igoera hasten dugu (HM). Zubia pasa eta gero, mendilerrotik jaisten den erreka zeharkatzen dugu, segituan eskuinagoko bidea hartzen dugu. Ezpela eta pinu-baso batetik igotzen gara. Bideak hautsitako ibilbidea marrazten du, lehenik hego-mendebalderantz zuzentzen da, gero hegoalderantz eta baso gabeko aldera heltzen denean hego-ekialderako norabidea hartzen du San Miguelgo buzoira iristeko (1241 m). Buzoian Ronkaleko euskeraz idatzitako hurrengo textua agertzen da:
SAN MIGUEL AITZ (1241M). Gardén bedratzuréin lagaogei ta amaborzt´ko apirila amalaur´gn. 14-IV-1995. GARDÉKO MENDIKARIAK.


Jarraitzen dugu (HE), altitudea galdu gabe, San Martin mendilerroa bereizten duen ertz zorrotzatik. Ertza oso aerezkoa da, bi isurialdetik erorialdia oso larria izango litzateke. Tarte batzuetan ertza estutzen da asko (2º). Ohitura ez badaukazu halako egoeretan ibiltzeko edo vertigo badaukazu, askoz obeto hegoaldeko aurpegitik doan bidezidorra, pixka bat beherago, hartzea. Harrizko ertzaren beste muturrera heltzen gara eta Saiora leporako (1250 m) jaitsiera arina hasten dugu. Gardetik Saiorara igotzen den pista hartzen dugu (HE) eta 200 metrotara ezkerretik uzten diogu, harri-pilo batek adierazten digun lekuan. Horrela Mazazetxe lepora iristen gara (1250 m). Bidezidorra, pixkanaka, pixkanaka, altitudea irabazten doa Anton lepora heldu arte (1307 m), hain zuzen ere Dozala mendiaren azpian. Orain Dozola tontorrera (1401 m) zuzenean eramaten gaituen aldapa pikoa (H) igotzen dugu.


Dozolatik jaisteko bi aukera dauzkagu: 1ª) Ekialdetik, berehala altitudea galtzen dugu ezpelen eta sastraken artean, pixka bat geroago, bidezidorra iparraldeko isurialdera pasatzen da tarte motz batean. Hormaren aldamenean doa eta ibilbide saila dauka kontu handiz ibili behar da ez erortzeko, ezpelak hartuz eta guzti. Ahuntz-bidea da. Horma pasa eta gero lepo batera heltzen gara (1299 m). 2ª) Anton lepora itzultzen gara. Hemen Matamachos mendatera jaisten den bidezidorra (HE) bilatzen gara. Harri-pilo batek adierazten digu bidearen hasiera, basoan zehar. Aurreko aukeraren lepoan (1299 m) aurreko bidearekin bat egiten du.


Orain bidezidorrak eta harri-plioek adierazten dugute jaisteko bidea. Ezkerretik basoan sartzen gara, mendilerroaren iparraldeko isurialdean. Lehenik ekialderantz doa, baina segituan ipar-ekialderantz aldatzen da, eta Matamachos mendatera (1140 m) iristen da. Gardetik mendatera igotzen den errepidea NA 176 aurkitzen dugu. Ansorako norabidearekin, errepidetik ibiltzen gara eta metro gutxitara ikusten dugu, eskuinera, Puyeta basoeliza. 900 metrotara, gutxi gorabera, Kalbeira mendilerroaren adarretako itzulia ematen duen pista hartzen dugu eskerragatik. Jada Kalbeira mendilerroan gaude, San Miguel mendilerroarekin Gardeko harana osatzen duena.


Pistak Kalbeira mendilerroaren ekialdeko isurialdea dabil eta Zordoquiko bordetara zuzentzen da. Guk tarte bat gabiltza (IE), altitudea irabazi gabe, baina 3 kilometrotara uzten dugu. Ezkerretik harri-plio batek ateratzen gaitu beste pista batera eta igoera hasten dugu. Ansotik Kalbeirara igotzen diren markak aurkitzen ditugu eta jarraitu behar diegu. La Turrieta (1340 m) deritzon leku batera heltzerakoan markak ipar-mendebalderantz zuzentzen dira Kalbeiraren tontorrera iritsi arte (1683 m). Gailurrean mugarri geodesikoaz eta buzoiaz gain Mikel gure lagunari gogoratzen dion plaka aurkitzen dugu.
Jarraitzen dugu (MIM) hurrengo tontorrera arte Iñari (1614 m). Metro batzuk jaisten ditugu (M), hegoalderantz zuzentzen den bidea hartzen dugu eta “Camino de la sierra” deriztoten pistara ailegatzen gara. Pistak ipar-mendebalderantz norabidearekin eramaten gaitu lehenik Bizkaia tontorrera (1468 m) eta gero Punta Barrenera (1482 m) gure asken tontorra.


Tarte honetan, Kalbeira tontorretik, mendi-belardiak eta ikuspegiak ugari dira. Iparralderantz ikus daiteke Ezkaurre mazizoko hegoaldea (Peña Ezkaurre, Bainés y Ezkaurre txikia) eta Alanos-ekoa ere, non oso nabaria den, mendebaldeko muturrean, Espelunga mendia.
Ibilbidea bukatzeko Gardera jaistea falta zaigu soilik. Kordalari jarraituz jaisten hasten gara (M). Berehala hego-mendebalderantz zuzentzen gara eta pista bat aurkitzen dugu. 200 metrotara ezkerretik pista uzten dugu markei jarraituz. Ondoren norabide bera (HM) daukan bidezidorra aurkitzen dugu eta eramaten gaitu Garderaino. Tarte honetan bide zuzena aurkitzea ez da batere erraza. Horrexegatik GPSrako track erabiltzea gomendatzen du ez galtzeko. Benetan, idatzitako deskribapena zail egiten zait.



DATUAK
 
DISTANTZIA: 28,2KM
DENIBEL: 1592 M