martes, 19 de agosto de 2025

ESPIGUETE ERTZ INTEGRALA (MENDEBALDE-EKIALDE)

 


CASTELLANO

Cervera de Pisuergara CL-626 errepidetik iristen garenean, zeruertzean Palentziako mendi enblematikoenetako batzuk nabarmentzen dira. Hala ere, Espigüete gailurragatik nabarmentzen da, ia triangelu perfektua lontanantzan. Litekeena da Alto Carriongo gehien igo den gailurretako bat izatea, gehien igo ez bada. Nire aldetik, uste dut oraingo honetan zazpigarrenez zapaldu nuela haren gailurra, isurialde guztietan gora edo behera ibilita. Nire lagunari eta bioi mendebaldeko gailurra falta zitzaigun, beraz, gailur integralaren bidea jarraitzea erabaki genuen: mendebaldeko ertzetik gora (egia esan, ipar-mendebaldeko ertza da, mendebaldeko gailurrean amaitzen dena) eta ekialdeko ertzetik behera.

Ez da ibilbide teknikoki zaila, baina airezkoa da eta II. mailako pasabide batzuk ditu. Distantzia eta desnibela ere ez dira gehiegizkoak — 1.150 metroko desnibel positiboa eta 11 kilometroko ibilbidea —, baina ibilbide bizia eta zorrotza da. Mendebaldeko ertzaren azken 400 metroko desnibela trepatzen gainditzen da, eta ekialdeko ertzetik jaisteak 1.100 metroko jaitsiera dakar, aldapa handiko tarteekin. Oro har, lan ona da bikientzat eta koadrizepsentzat.

Autoa Pinu Llanoko aparkalekuan utzi genuen (1.340 m), Cardaño de Arribatik gertu, eta pista hartu genuen Mazobre (M) ur-jauzirantz. Pista Mazobre babeslekuaren azpitik igarotzen da eta izen bereko errekaren paraleloan aurrera egiten du, Espigüeteren iparraldeko aurpegia inguratuz.


Parkingetik 2,5 kilometrora, ur-jauzira iritsi baino lehen, bidexka bat ezkerrera irten eta pistarekiko paraleloan jarraitzen du. Pixkanaka-pixkanaka, altuera irabazten du, iparraldeko aurpegiaren oinarria zeharkatuz, batzuetan bidea ixten duten erratzen artean. Mazobreko ur-jauziak argazkia ateratzeko moduko irudia oparitzen du.

Handik gutxira, malda areagotu egiten da eta bidea malkartsuago bihurtzen da, hego-mendebalderantz aldatuz. Harribitxi bat gainditu ondoren, Arrako lepora iritsi ginen (1.990 m). Hortik aurrera, kareharriaren erreinuan sartu ginen, eta ibilbidearen amaieraraino lagundu zigun.

Mendebaldeko gailurretik igotzen hasi ginen, bidezidorrari eta mugarriei jarraituz (H). Trepadakk etengabeak dira, eta, batzuetan, oinatzek gehien higatzen duten lurzorua baino ez da bereizten. Arreta jarri behar da mugarriak eta orientazioa ez galtzeko. 2.270 metroko kotan, lauzpabost metroko destrepe bat egin behar da eskuinerantz. Ez da zaila, baina komeni da aipatzea, ordura arte izandako goranzko joera hausten duelako.

Mugarriek (H) horkadaren sarrerara garamatzate, eta han dago "V" pasabidea. Horkada estu horretatik igo ginen, eta, haren erdian, eskuinaldean, kanaladura bat dago harkaitzean — landaretza apur batekin —, eta horri esker, arazorik gabe gainditu daiteke bidea. Batzuek II. mailakotzat jotzen dute.


Ertzetik (H) igotzen jarraitu genuen, airekoa baina erosoa eta bista ederrekoa, kordalera iritsi arte. Handik ekialderantz jo eta, luze gabe, Espigüeteko gailurrera iritsi ginen (2.450 m).

Ondo merezitako atsedenaldiaren ondoren, ekialdeko ertzetik jaisten hasi ginen. Lehenik, mendi-lepora iritsi ginen (2.405 m), non hegoaldeko aurpegiak, iparraldeko aurpegiak eta ekialdeko ertzak bat egiten duten. Ekialdeko Espigüeterantz jarraitu genuen (2.440 m), uneren batean eskuak erabiltzera behartzen duen igoera eta jaitsiera, tarte batean.

Aurrerago, inklinazioa handitu egiten da plaken eremuan, eta kontuz jaisten dira, baina zailtasun handirik gabe. Bretxara iritsi ginen, II .eko igoera batekin, baina ez zitzaigun zaila iruditu. Ibilbidearen gainerakoa ekialdeko ertzaren bizkarrezurretik jaisten da, galerarik gabe, mugarri ugariei esker — gehiegi agian —, zenbait jaitsiera-hautabiderekin.


Itzulera bero bat egokitu zitzaigun, eta horrek azken zatia luze eta astun samarra egin zuen. Baina lortu genuen. Eta merezi izan zuen: paisaia, kirola eta mendi malkartsu baten gogortasuna uztartzen dituen ibilbidea.




DATUAK

DISTANTZIA: 11km

DESNIBEL POSITIBOA: 1150 m

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK



sábado, 2 de agosto de 2025

LOS CAMPANARIOS "EL COLADERO DE LA TORTUGA"-TIK, LUNADATIK

 


CASTELLANO

Los Collados del Asón Parke Naturala Soba haranean dago, Kantabrian, eta geologikoki modelatze karstikoaren adibide nabarmena da. Kareharrizko masak, lehenik, glaziazio kuaternarioak zizelkatu zituen, eta, ondoren, uraren higadurak eta haizeak paisaia bat zizelkatu zuten. Paisaia horrek, ederra izateaz gain, txoko benetan bereziak ere baditu. Horren lekuko dira Canalahonda, Las Hazas del Respiradero, Brenavintoko poljea edo parkea inguratzen duten tontorrak — La Porra de la Colina, Carrio, Pizarras eta Los Campanarios, besteak beste —.

Tontor horietako bat, Los Campanarios, da ibilbide honetako protagonista, parkeko parajerik bitxienetako batetik eraman gintuena: El Coladero de la Tortugatik.

Lunada bailaran hasiko dugu ibilaldia. Las Machorrasetik Lunadako mendatera igotzen den BU-572 errepidearen 6. kilometroa baino pixka bat aurrerago, eski-pistetarako desbideratzea igarota, zabalgune bat dago aparkatzeko aukera ematen duena. Aurrez aurre, Los Porrones de Peña Lusa aldera doan pista bat jaiotzen da, lehenengo ekialderantz eta gero ipar-ekialderantz. Becerril tontorraren azpira iristean, zutoin seinaleztatzaile batek — erorita egon ohi da — Los Collados del Asón (IE) helbidea adierazten du. Gure atzean, La Miel tontorra, Castro Valnera eta Cubada Grande osatzen duten harresia dago, Lunada harana hego-mendebaldetik itxiz, eta eskuinean, Peña Lusa eta Los Porrones (Bustarejo eta Becerril) mendiek osatzen duten harresia. Ezkerrean, Motas edo Picón del Fraileren bola nabarmentzen da.

Indikazioari jarraituz, pagadi hostotsu batetik behera jaitsiko gara eroso, Ojongo txaboletarantz, Los Campanarios mendiaren hegoaldeko aurpegiaren azpian. Basoa gaindituta, landaretza baxuko baina ibiltzeko moduko eremu batean sartuko gara. Gure eskuinean Peña Lusa eta Los Porronesen iparraldeko aurpegia dago. Bidean, Bustarejoko bidexkako baliza batzuk ageri dira – egurrezko zutoinak, arrasto zuri eta horixkekin, oso deslaiak jada –. Bidexka pista batean amaitzen da, eta haltzez osatutako baso txiki bat du ezkerretara, martxaren arabera.

Bidegurutze batera iritsiko gara, Ojongo txaboletara, eta Hondojongo bidexkarekin bat egingo dugu. Ondoren, Los Collados del Asón aldera jarraituko dugu, pagoz eta haritzez osatutako zuhaizti bat zeharkatuz. Handik gutxira, Hondojongo bidezidorra utzi eta ezkerrera egingo dugu, 180º-ko bihurgune batean, mendebalderantz. Gomendagarria da puntu honetan adi egotea, despistatzea erraza baita. GPS track bat oso lagungarria izan daiteke norabidea ez galtzeko.

Gure aurrean, Los Campanarios mendiaren ekialdeko isurialdea dago, itsasontzi-brankaren formakoa; eskuinean, haranean, Brenavintoko polja zabaltzen da, eta iparraldean, La Porra de la Colina eta Carrio gailurrak.

Aurrera egingo dugu (M) iparraldeko aurpegian sartzen, El Coladero de la Tortugako desbideratzearen bila. GPS beharrezkoa da hemen ere. Gure ezkerrean, ia antzematen ez den bidexka bat hegoalderantz doa emeki-emeki, baina laster kanal gogor bati aurre egiten zaio, % 40tik gorako maldekin. Kanalaren eskuinetara igoko gara, belarrak kareharria estaltzen duen lekura, harrikoa saihesteko. Malda gogorra horma batean amaitzen da, barrunbe baten ondoan. Gure ezkerrean, harkaitzetatik zintzilik, dortoka ospetsua agertzen da: higadurak kareharrian dortoka baten irudia zizelkatu du, oskolaren gainean dortoka txiki bat duela.

Bideak hormaren eskuinaldean jarraitzen du. Aldapak inklinazioa galtzen du, baina oraindik aldapa handia da. Goian, Los Campanarioseko lapiaz-ean sartzen da.  Zatikatutako kareharria eta landaretzak kolonizatua da nagusi ingurunean. Eskuinera joko dugu, mendebalderantz, dolina bat inguratuz, eta gune garbi batera irtengo gara, tximinia batetik gora. Azkenean gailurrera iritsiko gara eta laster Los Campanarios (1299 m) gailurretako batean kokatuko gara. Hego-mendebaldeko direzioan jarraitzen dugu, aurrean Las Motas bola ikusten dugula. Igo berri duguna baino pixka bat baxuagoa den gailur-forma duen goragune baten ezkerretik igaroko gara, eta, azkenik, gailur baten gailurrean jarriko gara, garaiena (1322 m).


Orientazioa galdu gabe, ukuilu batera jaitsiko gara, putzu bate duena, "etxea putzuarekin" esaten zaiona. Hemen, Hondojon bidexkarekin bat egingo dugu berriro, eta hego-ekialderantz joko dugu. Bidexka hori, balizatuta, Ojon bailararaino jaisten da. Beherakoan putzu batera iritsiko gara. Ezkerrerantz (ipar-ekialderantz) jarraituko bagenu, Hondojongo bidezidorretik jarraituko genuke Ason mendilerroetaraino. Hala ere, gure helburua Lunada haranera itzultzea denez, kontrako norabidea hartu behar dugu, hego-mendebalderantz.


Putzutik eskuinera joko dugu (HM), haranaren hondoan sartzen den pista batetik. Pista hori Los Porrones eta Las Motas mendi-hegalek ixten dute, pagadi lodi batez estalitak. Bitxia bada ere, inguru horri Hondojon ere esaten zaio, nahiz eta izen bereko bidea bere sarreraraino baino ez den iristen.


Haranaren hondora iritsi baino lehen, ezkerretara pagadian barneratzen den bidexka bat jaiotzen da. Puntu batean, haltzen multzo baten ondoan, harri bat nabarmentzen da. Haren eta haltzen artean, gutxi zehaztutako bidezidor edo pista moduko bat hasten da, hasieran mugarri batzuekin seinaleztatua. Pagoen artean igotzen da, Lunada haranetik hasieran jaisten den pistarekin bat egin arte. Goizeko bideari alderantzizko norabidean heldu eta autoa utzi genuen aparkalekura itzuli ginen.





DATUAK

DISTANTZIA: 15 KM

DESNIBEL POSITIBO: 765 M

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK