PETRETXEMA ETA LINZOLAKO PAKIZA LINZATIK

                               

 CASTELLANO

Otsaileko azken-aurreko igandea bikain esnatu zen eta meteoak egun osoan horrela iraungo zuela iragartzen zuen. Linzan 1.600 metroko altueratik aurrera elurra etengabea zen, eta gogorra izan arren, gainean ibiltzeko egoera onean zegoen. Linzako aterpetik Petrechema eta Linzolako La Paquiza tontorrak lotzen dituen ibilbidea ezin hobea izan zen neguko paisaiaz bete-betean gozatzeko.

Linzako aterpetik (1340 m) Linzako leporako bidea hartu genuen (IE). Babeslekuaren ondoan, egurrezko zubi batek erreka gainetik igarotzeko aukera ematen du. Ibilbidea ipar-ekialderantz igotzen da, larre-eremu bat zeharkatuz eta pixkanaka altuera irabaziz. La Paquiza de Linzola mendi-mazelen behealdea zeharkatzen du eta Petrechemako amildegiaren gainetik aurrera egiten du.

Ia lehen urratsetatik, inguruko mendiak ikus daitezke. Gure atzean, mendebalderantz, triangelu perfektua osatuz, Txamantxoia dago, eta ezkerretara Eskaurre Haitza. Gure aurrean, ipar-ekialderantz, Acherito eta Gamuetako Chinebral muturrak gailentzen dira, eta haien presentzia handituz joango da igotzen garen heinean.

Linzako lepora iritsi baino pixka bat lehenago elurra agertu zen etengabe. Azkenean, lepora iritsi ginen (1940 m) eta ikuspegiak La Paquiza de Linzolatik haratago zabaldu ziren. Ukerdi, Budogia, Hiru Erregeen Mahaia, Taula, Mouscaté eta Petrechemako elurtutako moleek gure begirada harrapatu zuten.

                             

Lepoaren aurrean, eskuinetara, Petrechemaren ertz bihurria. Bertara iristeko, metro batzuk jaitsi eta aurrez aurre egin beharrean, (E) igoera txiki bat egin genuen eskuinaldean dugun muinoaren hegalean, ertzera iristeko aukera ematen digun eremu lauago batera iritsi arte. Beste ahalegin bat egin eta gailurrean jarri ginen. Petrechema (2371 m).

Ikuspegiak zoragarriak dira. Gure oinetan, Ansebere orratzak ziztu bizian altxatzen dira, eta ekialderantz, zerumugan, Pirinioetako ardatz-kate elurtua marrazten da. Eskuinetik ezkerrera tontor batzuk izenda ditzaket. Aguerri, Bisaurin, Axpe, Llana de la Garganta, Collarada, IP pala, Punta Escarra, Vignemale, Midi D 'Ossau, Frondiellas, Balaitus eta Arriel.

Bide beretik itzuli ginen Linzako leporaino. Handik, Hiru Erregeen Mahairantz doan bidea hartu genuen (lehenik E eta gero IM), baina Linza eta La Paquiza de Linzola mendilerroak bereizten dituen muino bat ezkerretara utzi ondoren, 500 bat metro egin ondoren, La Paquiza mendi-mazeletara joan ginen (MIM). Ertz gailurrera igotzeko aukera asko daude, bizkorrena iruditu zitzaiguna aukeratu genuen. Laster La Paquiza de Linzola (2105 m) tontorrean geunden.

Lehen aipatutako mendien gaineko ikuspegiek beste angelu bat hartzen dute, eta orain arte ikusi ezin izan ditugunak agertzen dira. Horrela, ipar-mendebalderantz, La Mesaren atzean, Añelarra eta Anie sortzen dira, eta hegoalderantz Lenito, Peña Forca. Alanoak eta Espelunga.

Ertzetik jarraitzeko ezin izan genuen zuzenean sartu. Elurrak pala oso makur bat sortu zuen harkaitzaren gainean. Gailurraren aurreko mendi-lepo txikira itzultzea erabaki genuen, eta handik hegal elurtuari aurre egitea, metro batzuk jaitsiz (kranpoia eta pioleta) harriz egindako terraza bateraino, ertzera (M) igarotzea ahalbidetuz. Beste eragozpenik gabe, jaisten jarraitu genuen, nahiz eta une batzuetan ertzak airekoak diren. Pago gazteen basoan sartu ginen, eta pixka bat beherago Aztaparretako lepora iritsi ginen (1560 m). Handik, bidezidor bat jarraituz (HE), aurrerago pista bihurtuko dena, Linzako babeslekura iritsi ginen berriro.

DATUAK

DISTANTZIA: 15,5 KM

DESNIBEL POSITIBOA: 1230 M

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK

SAN DONATO EDO BERIAIN ETA IHURBAIN UNANUATIK (OTSAILA 2025)

 CASTELLANO

San Donato edo Beriain hegoaldetik igo ginen, beste behin ere. Pirinioetan asteburu bat igarotzeko asmoa genuen, baina eguraldiaren iragarpena txarra zen larunbaterako, Linzan. Beraz, sakana menderatzen duen mendi enblematiko hori igotzea erabaki genuen, eta, dirudienez, haren oinetan igarotzen diren errepideetatik goazenean deitzen digu.

Berian (1493m) Andia mendilerroaren iparraldean zintzilik dagoen goi-ordoki baten puntu gorena da. Iruñetik Gasteizera bidaiatzen denean, Arbizu parean, sakana osoa menderatzen duen itsasontzi-branka erraldoi bat ikusten da, hori Beriain da. Ikuspegi geologikotik begiratuta, erliebe alderantzikatuaren adibide ona da, zintzilikatutako sinklinal batek osatzen baitu (lurrazalaren tolestura baten zati ahurra). Higadurari esker, antiklinala (zati ganbila) baino gorago dago, eta kasu hori Ergoienako haranean kokatuko litzateke.

Unanuako goiko aldean (E) aparkatu genuen (660 m), herritik aterata, aparkaleku gisa erabiltzen diren espazio irekietan. Ibilbidea zementuzko pista batetik hasi genuen. Pista hori iparralderantz igotzen da lehenik, baina ekialderantz jotzen du, oro har. Lezizako bidea da. Kilometro bat baino gehixeagora Iturtxiki (820 m) izeneko iturria agertzen da. Mugarri batek adierazten digu pista ezkerretara uzteko eta pagadi baterantz (IE) igotzen hasteko puntua. Tarte hori oso lokaztuta dago, berez oso inklinatua, eta deserosoa egin zitzaigun.

Zati hori gainditu eta pagaditik kanpo, Elorriagako lepora iritsi ginen (980 m). Aurrean, Beriaingo hegoaldeko hormak altxatzen dira. Gotorleku menderaezin baten itxura du. Malda handia (I) 1300 metroko kotaraino igo genuen. Han, ipar-mendebalderantz doan bidezidorra hartu genuen, eta Ihurbaingo Arrakalean heldu ginen (1360 m). Haranetik mendiaren branka ikusten denean, goitik beherako arraildura handi bat nabarmentzen da. Hori Ihurbainen Arrakala da. Jende asko ibiltzen den bidea da, baina bide arriskutsua da, inklinazioagatik eta irteerak hirugarren graduko pasabidea duelako. Ez dut baztertzen egunen batean igotzea, baina eguraldi lehorrarekin izan behar du, udan. Oraingo honetan, goitik bisitatzearekin konformatu ginen.

Igotzen jarraitu genuen (E) eta metro gutxiren buruan Ihurbain (1428 m) gailurra zapaldu genuen. Gailurretik, bailarara begira (I), Arbizu, Lakuntza, Arruazu eta Huarte Arakil herriak nabarmentzen dira. Ondoren (E), sinklinalaren mendebaldeko aldea zeharkatu genuen, eta minutu gutxiren buruan Berian edo San Donato gailurran (1485 m) geunden. Donato eta Kaietano santuen ermitan ogitartekoa jan ondoren, jaisten hasi ginen.

Gure pasabideetara itzuli ginen, baina Ihurbain arrailaren parera iritsi baino lehen, mugarri handi bat gure ezkerrean, Unanuako ataka seinalatzen du (1400 m) eta harresi handia jaisteko puntua adierazten du. Metro batzuk aurrerago, berriro igotzeko bidexkarekin bat egin genuen, eta alderantzizko norabidean Unanura iritsi ginen.

DATUAK

DISTANTZIA: 10,5 KM

DESNIBEL POSITIBOA: 870 M

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK

IBILBIDEA YOUTUBEAN

PICO CORONILLA, TARTALÉS DE CILLAKO HAGINAK ETA PORTARRONGO EDO PORTUGUESEN KOVAK, LA HORADADA HAITZARTETIK

 CASTELLANO

Burgosko Merindadeetan, Trespadernetik oso gertu, Horadadako haitzartea dago, Ebro ibaiak zizelkatua, Tesla mendilerroaren hegoaldeko mendietako hormetan. Igoera hauen puntu gorena Pico La Coronilla da, jardunaldiaren gure helburua. Baina, horrez gain, Tartalés de Cillako haginak eta Cuevas del Pontarrón edo de los Portugueses bisitatu genituen. Oraingo honetan Barakaldoko Grupo Alpino Turistarekin batera joan nintzen, nire betiko mendi klubarekin.

Ibilbidea haitzartean hasten da, N. 629 errepidearen 4 eta 3 kilometroen artean, kartel batek Tartalés de Cillako haginen bidezidorra seinalatzen duen lekuan (540 m), hain zuzen ere. Ipar-mendebalderantz hasi ginen oinez, ezpel-basoan, arteetan eta pinuetan igotzen den aldapa handi batetik gora. Kilometro bat pasatxoan, 450 metroko desnibela igo genuen hagin ospetsuetaraino (960 m). Baten bat milaka urtekoa dela esaten da, lodienak direla suposatzen dugu. Azalpen-kartelek haginei tratu txarrik ez emateko eta hagin-basoan nola jokatu ohartarazten digute: Ez igo zuhaitzetara, ez moztu adarrik, ez zapaldu sustraiak (ia ezinezkoa da), ez aldatu lurra eta ez irten bidezidorretik.

Aldaparen amaierara iritsi ginen (1040 m). Bidezidorrak, ipar-mendebaldeko orientazioa galdu gabe, lautada egiten du tarte batean, eta, gero, 960 metroko kotaraino jaisten da. Une honetan, pista bat hartu genuen, alanbre-hesi baten ondotik mendebalderantz doana. Metro batzuen buruan, bidexka bat topatu genuen eskuinetik, ibiliaren arabera; pinudian sartu, eta iparralderantz igotzen da, Coronillaren gailurreraino. Berehala ikusi genituen gailurra dagoen harrizko tontorrak. Postontzira iristeko, pixka bat trepatu behar da. La Coronilla (1158 m). Bertan, aterpe-etxe bat nabarmentzen da. Iparraldean, Tesla mendilerroa dago, eta, hegoaldean, Valdivielso harana. Panizares da gure oinetan dagoen herria.

Hegoaldeko isurialdetik jaisten hasi ginen (IM), Valdivielso bailarara begira, Panizares lepora iritsi arte (1053 m). Hemen ipar-ekialderantz aldatu ginen, denbora gutxian Las Muñecas (937 m) lepoan kokatzeko. Bertan esfera huts itxurako eraikin bitxi bat aurkitu genuen, ibiltariek gaua igarotzeko balio behar duena. Ez zirudien oso erosoa. Guk Tartalés de Cillara jaisten den pistatik jarraitu genuen, Torcas errekaren ibilbideari jarraituz.

Kilometro bat beherago N-629ra iritsi ginen berriro. Baina oraindik zerbait falta zitzaigun bisitatzeko. Errepide beraren oinean, Las Torcas erreka Ebrora isurtzen den lekuan, hareharrizko paretak daude, eta bertan landutako gelak daude. Pontarron edo portugaldarren kobazuloak dira. Gelarik zaharrenak VIII-X. mendekoak dira, eremutegi edo artzain nomadentzako ostatu funtzioa izan zutenak. Baina XX. mendearen lehen urteetan, Trespaderneko kanal hidroelektrikoa eraikitzen lan egiten zuten portugaldarrek okupatu zituzten. Hasiera batean, egurrezko ate batek itxitako barrunbe independenteak ziren, baina portugaldarrek gaur egun komunikatzen dituzten korridoreak zizelkatu zituzten.

Errepidetik, Ebro ibaiaren pareko bazterbidetik aurrera, kilometro bat baino gutxiagoan, ibilbidearen hasierako puntura iritsi ginen.

DATUAK:

DISTANTZIA: 12 KM

DESNIBEL POSITIBOA: 750 M

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK

MAMPODRE MENDILERROA: MAMPODRE EDO LA CRUZ, CERVUNAL, VALCERRAO ETA POLINOSA MARAÑATIK. ITZULIA VALVERDE ARANATIK

 

CASTELLANO

Leongo ipar-ekialdean dagoen Mampodre mendilerrora igotzea erabaki genuen, Riañotik oso gertu. Mendilerro honek erraz konektatutako tontor batzuk biltzen ditu eta oso ohikoa da mendizaleek horietako batzuk elkarlotzea. Guk La Cruz edo Mampodre tontorra, Cervunal tontorra, Valcerrao pikatxoia eta La Polinosa tontorra kateatu genituen, Marañatik abiatuta mendilerroa zeharkatu eta Valverde bailaratik itzultzen den ibilbide zirkular batean.

Neguko irteera bat egin nahi genuen, baina elurra falta izan zitzaigun. Hala ere, hotza izan zen eguneko protagonista. Izan ere, elurra izan genuen, nahiz eta oso elurzulo handiak izan, hotzarekin zarakar gogorra sortzen zutenak, baina kranpoiekin pasa zitezkeen.

Ibilaldia Maraña plazan hasi genuen (1240 m), herriaren izenaren letra handien ondoan eta Mampodre mendilerroa atzean dituela. Kaleen artean, ipar-ekialderantz jo genuen, hirigunetik irten eta Maraña ibaia zubi batetik zeharkatu arte. "La Portillera" izeneko zonalde bateko zelaietan sartu eta hegoalderantz igo ginen, "La Cruz" tontorra, "Salamanquino" tontorra eta "Peñas del Convento" osatzen duten blokearen ekialdeko lepora (1500 m) iritsi arte. Gure aurrean, hegoalderantz, haranaren hondoan, Mampodre errekak izen bereko putzu bat osatzen du eta, jarraian, "Peña del Mediodía" eta "Cervunal" ren hormak altxatzen dira. Gure bideak, ordea, eskuinera (HM) eraman gintuen, "La Cruz" tontorretik, "Las Peñas del Convento" menditik eta "Salmanquino" menditik jaisten diren mendi-hegal malkartsuak zeharkatzeko. Tarte deseroso samarra izan zen, bidezidorrik gabea, landaretza eta arrokak saihesten zituena, baina altuera galdu gabe.

Eremu zabalago batera iritsi ginen (1600 M), eta han mugarri dezente aurkitu genituen. Kranpoiak jarri genituen, elur gogorra agertu zelako. Gure gainean Peñas del Convento-ko horma beldurgarriak altxatzen dira. Elur izoztuz estalitako pista batetik igo ginen (H), eta metro batzuetara, 1740 metroko kotan, mendi-hegal inklinatu batera igo ginen, kranpoiek ederki lan egin zuten lekura. Tarte hori oso inklinatua da, baina goiko aldean leundu egiten du. Bideak mendebalderantz jotzen du Valverde lepora iritsi arte (2100 m). Lepoak, La Cruz Tontorra eta Peñas del Convento bereizten ditu Cervunal tontorretik.

Motxilak utzi eta iparralderantz abiatu ginen. Lepoaren iparraldeko muturrean, elur-arrasto bat igotzen zen Las Peñas del Convento gailurrerantz, baina baztertu eta aurrera jarraitu genuen. Berehala agertzen da Pico Mampodre edo La Cruz-eko hegoaldeko aurpegia. Igoera txiki erraz batekin igotzen da. Lehen esan dudan bezala, ez zegoen elur askorik, baina elurzulo gogortuak nonahi agertzen ziren. Lepoan bat zegoen. La Cruz tontorrera igotakoak hainbat zituen. Horrek zalantzan jarri gintuen kranpoiak eta pioletak eraman ala ez. Batez ere, aireko ertzean izotzezko elurzulo bat balego, nekez zeharkatuko zelako. Azkenean kranpoirik gabe aurre egin genion igoerari, baina denbora pixka bat galdu genuen jarri eta kenduz kranpoiak. Tontorrera eta gailurrera iritsi ginen. La Cruz tontorra (2192 m).

Tontorretik ikusten diren ikuspegiek kantabriar mendilerroaren espektro zabala hartzen dute. Ekialdean Picos de Europa eta Alto Carrion; mendebaldean Las Ubiñas; iparraldean Peña Ten eta hegoaldean Riañoko mendiak.

Valverde lepora itzuli eta Cervunal tontorraren magalak igo genituen (H) (2169 m). Mendi-hegal belartsutik jarraitu genuen (M), metro batzuk behera, Valcerrao pikatxoiraino (2136 m). Jarraian, Cervunal lepora (2027 m) jaitsi ginen, La Polinosa tontorra eta Cervunal-Valcerrao gailurra banatzen dituena. Gure oinetan, ipar-mendebalderantz, Valverde harana dago, eta handik Marañara itzuliko gara.

Orain, ibilbideak (M) Polinosako mendi-mazelak igotzen ditu, hasieran bidexka bat jarraituz eta gero mugarriak. Igoeraren azken zatiak harri deskonposatuak ditu eta deserosoa da. Azkenean, gailurrera iritsi ginen: Polinosa (2159 m). Jarraian, mendebalderantz jaitsi ginen, Valverde izeneko mendi-lepo batean (1940 m) amaitzen den mendi-mazela nahiko okertutik. Hemendik, eskuinetik (I) jaisten jarraitu genuen, lehenengo mendian zehar eta gero bidexka batetik, Valverde errekaraino. Hura zeharkatu eta errekaren eskuineko ertzetik doan bidezidor batetik (I) aurrera egin genuen, errekaren ondoan. Kilometro bat baino gehixeagora, beste ertzera igaro ginen, ezkerraldera. Ibilbidea ekialderantz doa, eta Valverde errekak zeharkatzen duen belardi handi bat sartzen da; noizbait, erreka hori igaro egin behar da. Horrela, errepidera iristen da, eta laster Marañara.

DATUAK:

DISTANTZIA: 14,17 KM.

DESNIBEL POSITIBOA: 1180 M.

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK

IBILBIDEA YOUTUBEAN