miércoles, 30 de octubre de 2024

CASTILLO DE ACHERT BIDE NORMALATIK (OZAKO OHIANAREN KANPINATIK)

 


CASTELLANO

Aurreko post-ean esan nuen bezala, asteburu bat izan zen Echoko haranean. Udazken ederrez inguratuta, aurreko egunean Acheritoko ibonera doan bidea ibili genuen Las Foyas sakanean barrena, eta Acheritoko amildegitik itzuli ginen. Iganderako utzi genuen plater nagusia, Castillo de Achert-rako igoera, eguraldia hobea zelako, euria egiteko arriskurik gabe eta zeru garbiarekin.

Ozako oihaneko kanpinaren aurrean aparkatu genuen (1140 m). Hegoalderantz abiatu ginen, errepidean metro batzuk eginez. Laster, zutoin adierazle batek markatu zigun bidea, "Ramiro el Monje" kanpamenduaren ondoan dagoen aisialdirako gune batean sartuz, tirolina bat duena. Basoan zehar eraman gintuen GPS track bati jarraitu genion, bihurgune handi bat eman eta (E) Espatako errekaren paraleloan igotzen hasten den bidezidor batetik. Bidea markatzen duten zutoin adierazleak daude. Berehala, aparkalekutik datorren pista batera irten ginen. Nahiz eta erosoagoa izan, luzeagoa ere bada, horixegatik kanpamenduaren bidea hartu genuen. Pista zeharkatu genuen eta basoan gora egiten duen bidezidorretik igo ginen (E) jarraitze. Pixkanaka, ibilbidea hego-ekialderantz doa, seinaleztatutako bidezidorretik, eta pixkanaka leundu egiten da. Horrela, Espatako amildegira iritsi ginen, eta erreka zeharkatu genuen.

Aurreko postean esan genuen basoa perretxikoz beteta zegoela. Deigarriak ziren Ilarraka (Clytocibe Nebularis) eta tripaki Argia (Hydnun Repandum) perretxikoak, bidearen alboetan aurkitu genituenak.


Bideak berriro gora egiten du indarrez, eta basoaren azken zatia nahiko gogorra da. Azkenik, zuhaitzak atzean utzi, eta zuhaitzik gabeko eremu batera irten ginen. Zoru gorrixka du, buztin zatiak eta hartxintxarraren antza duen eta irristakorra den harri bat nahasten dituena. Lurraren kolore gorriak atentzioa ematen du. Mendi honen hegal guztietatik agertzen da. Lutita izeneko harri sedimentarioak dira, permikoren garaikoak.


Bidezidorra belardi garaietatik igotzen da (HE), eta eskuinetara baso-txabola bat uzten du. Gu ez ginen txabolan gelditu eta Castillo de Achert-k eskaintzen duen harresi handirantz jarraitu genuen. Ez dago galerarik, bidea oso agerikoa baita. Lehenik hego-ekialderantz jotzen du, gero iparralderantz, eta laster ekialdeko norabidea hartzen du. Horrela, altuera irabazi, belarra desagertu eta harribitxiak hasten diren gunera iritsi ginen. Momentua forma kubikoa duen arroka handi batek markatzen du. Hor, bidexka sigi-saga handi bat marrazten hasten da (I). Igo ahala, inklinazioa handitu egiten da, eta sigi-sagaren trazua itxiagoa da; hori dela eta, esfortzu handiagoa egin behar da. Azken urratsek harkaitzetara heltzea eskatzen dute, baina zailtasunik gabe. Azkenik, zintzilik dagoen sinklinalera sartzeko pasabidera iritsi ginen*. Egitura geologiko berezia da. Goragune handiaren barrualdea, itsasontzi baten oskola balitz bezala, hustuta dago, eta aldeak, berriz, zerra-hortzen forman altxatzen dira. Kanpoaldetik ikusita, multzo osoak goragune gotortu baten forma du, eta hortik dator "Gaztelu" izena. Ekialdeko muturrean dago kotarik altuena. Bidexka oso argi bat harantz doa (E). "Achert gazteluaren" gailurra (2385 m).


Gailurretik begiratuta, ikuspegiak eszepzionalak dira: ekialderantz, Pirinioetako ardatz-katea hedatzen da, eta, han, lehenik, "Midi D 'Ossau" nabarmentzen da; ondoren, "Palas", "Arriel", "Balaitus", "Gran Facha", "Vignemale", eta, atzealdean, hiru "Sorores": "Cilindro de Marboré", "Perdido" eta "Añisclo" edo "Soum de Ramon"; hegoalderantz, "Bisaurin" eta "Agüerrí" nabarmentzen dira; mendebalderantz, "Peña Forca", "Lenito" eta "Rincón de Alano", eta iparralderantz, "Acherito", "Petrechema" eta Hiru Erregeen Mahaia.






Bide beretik itzuli ginen.

* Castillo de Achert-eko zintzilikatutako sinklinala.- Pirinioetako orogenesiak harri karbonatatukoen tolestura ahurra eragin zuen hemen. Aldeak goratu egin ziren, eta gune ahurrak higadura handia jasan zuen, kareharriak dolina eta zulo moduan disolbatuz, sinklinalaren hondoan ikus daitekeen bezala.


DATUAK:

DISTANTZIA: 14 KM

DESNIBEL POSITIBOA: 1250 M


GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK













miércoles, 23 de octubre de 2024

IBON DE ACHERITO 2024

 


Mendebaldeko Pirinioetako Echo haraneko udazkena, egun hauetan, bere distiran dago. Pagoen, haritzen, pinuen, izeien eta urkien basoek udaberriko eta udako jantzi berdeen ordez kolore sorta zabala ezarri dute, marroietatik hasi eta tonu gorrixketaraino. Zoruak eroritako hostoekin estaltzen dira eta perretxikoak nonahi ateratzen dira. Errekak indarrez jaisten dira eta urak zelai eta bideak urez betetzen ditu. Basotik haratago, belardi garaiek berdetasun handia erakusten dute, eta zirkulua ixteko, lehen elurrek zuriz margotu dituzte goi pirinioetako tontor harritsuak.

Giro horretan, eguraldi ona egiten duen asteburua aprobetxatuz, bi ibilbide egin genituen, ezagunak izan arren beti liluratzen gaituztenak. Ibon de Acheritokoa eta Castillo de Acherko bide normala.


IBON DE ACHERITO (IBILBIDE ZIRKILARRA OZATIK)

Guarrinza harana zeharkatu eta Aguas Tuertas glaziar haranera doan errepidean, behin Ramiro el monje kanpina igarota, pista bat ageri da ezkerretik, aparkaleku batera jaisten dena, Aragoi Subordan ibaitik gertu. Hor utz daiteke autoa, bestela, aurreraxeago, ibaiaren gaineko zubia igarota, beste leku bat dago aparkatzeko.


Guk lehenengo aparkalekuan aparkatu (1220 m) eta pistatik (IE) ibili ginen ibilbidearen hasieraraino,"Casa de La Mina"ko (1230 m) artzain-gunean . Metalezko hesia igaro, eta iparralderantz jo genuen, bidexka batetik. Berehala ipar-ekialderantz aldatu ginen, "Las Foyas" sakanean gora. Las Foyas errekaren paraleloan goaz. Zutoin adierazle batek pasabidea (1390 m) seinalatzen duen unean Ibaia gurutzatu genuen, eta gorantz jarraitu genuen norabide berean, "Mallo Cristian" azpian jarri arte. Orduan, ibilbidea ipar-mendebalderantz aldatzen da, eta eskuinetara dugun kordalaren kareharrizko hegalen behealdea zeharkatzen du. Mendilerroaren mendebaldeko muturrera iritsi ginenean, "Mallo de Las Foyas" gailurra gailentzen den lekura, "Ibon de Acherito" (1870 m) izenekoan geunden. Aintzirako kubeta "Mallo de lasFollas", "Pic de Laraille" eta "Pic du Lac de la Chourique" tontorren hormek ixten dute, hegoaldetik iparraldera ikusita.

Guarrinza haranera iritsi ginenetik, mendebaldeko Pirinioetako tontor garrantzitsuenetako batzuk nabarmendu ziren. Baina, ibilbide hori egin ahala, hauek aipatuko ditugu: ezkerretara, mendebalderantz, Txipeta garaia, Peña Forca eta Lenito nabarmentzen dira; aurrez aurre eta iparralderantz Ansotiello, Gabatxoen Gorreta de los Gabachos, Chinebral de Gamueta, Acherito eta Petrechema, eta hegoalderantz Castillo de Acher eta Agüerri.



Acheritoko amildegitik jaitsi ginen. Aintziratik bidexka bat mendebalderantz doa, amildegirantz jaisten diren mendi-hegal belartsuetan zehar. Sakanaren hondoan, Acherito tontorraren azpian, ondo kontserbatutako babesleku bat dago (1720 m). Puntu horretan hegoalderantz aldatzen da, Acherito errekaren ibilbideari jarraituz. Bidean bi erreka zeharkatu behar izan genituen, horietako bat emari handikoa. Ezkerrera jaitsita, eta ibilbidea amaitu baino zertxobait lehenago, Ibonen hustubideak eragiten duen ur-jauzi handia ikus daiteke. Kilometro bat geroago Mina Etxera iritsi ginen.


DATUAK
DISTANTZIA: 12 KM
DESNIBEL POSITIBOA: 650 M