SAN DONATO EDO BERIAIN ETA IHURBAIN UNANUATIK (OTSAILA 2025)

 CASTELLANO

San Donato edo Beriain hegoaldetik igo ginen, beste behin ere. Pirinioetan asteburu bat igarotzeko asmoa genuen, baina eguraldiaren iragarpena txarra zen larunbaterako, Linzan. Beraz, sakana menderatzen duen mendi enblematiko hori igotzea erabaki genuen, eta, dirudienez, haren oinetan igarotzen diren errepideetatik goazenean deitzen digu.

Berian (1493m) Andia mendilerroaren iparraldean zintzilik dagoen goi-ordoki baten puntu gorena da. Iruñetik Gasteizera bidaiatzen denean, Arbizu parean, sakana osoa menderatzen duen itsasontzi-branka erraldoi bat ikusten da, hori Beriain da. Ikuspegi geologikotik begiratuta, erliebe alderantzikatuaren adibide ona da, zintzilikatutako sinklinal batek osatzen baitu (lurrazalaren tolestura baten zati ahurra). Higadurari esker, antiklinala (zati ganbila) baino gorago dago, eta kasu hori Ergoienako haranean kokatuko litzateke.

Unanuako goiko aldean (E) aparkatu genuen (660 m), herritik aterata, aparkaleku gisa erabiltzen diren espazio irekietan. Ibilbidea zementuzko pista batetik hasi genuen. Pista hori iparralderantz igotzen da lehenik, baina ekialderantz jotzen du, oro har. Lezizako bidea da. Kilometro bat baino gehixeagora Iturtxiki (820 m) izeneko iturria agertzen da. Mugarri batek adierazten digu pista ezkerretara uzteko eta pagadi baterantz (IE) igotzen hasteko puntua. Tarte hori oso lokaztuta dago, berez oso inklinatua, eta deserosoa egin zitzaigun.

Zati hori gainditu eta pagaditik kanpo, Elorriagako lepora iritsi ginen (980 m). Aurrean, Beriaingo hegoaldeko hormak altxatzen dira. Gotorleku menderaezin baten itxura du. Malda handia (I) 1300 metroko kotaraino igo genuen. Han, ipar-mendebalderantz doan bidezidorra hartu genuen, eta Ihurbaingo Arrakalean heldu ginen (1360 m). Haranetik mendiaren branka ikusten denean, goitik beherako arraildura handi bat nabarmentzen da. Hori Ihurbainen Arrakala da. Jende asko ibiltzen den bidea da, baina bide arriskutsua da, inklinazioagatik eta irteerak hirugarren graduko pasabidea duelako. Ez dut baztertzen egunen batean igotzea, baina eguraldi lehorrarekin izan behar du, udan. Oraingo honetan, goitik bisitatzearekin konformatu ginen.

Igotzen jarraitu genuen (E) eta metro gutxiren buruan Ihurbain (1428 m) gailurra zapaldu genuen. Gailurretik, bailarara begira (I), Arbizu, Lakuntza, Arruazu eta Huarte Arakil herriak nabarmentzen dira. Ondoren (E), sinklinalaren mendebaldeko aldea zeharkatu genuen, eta minutu gutxiren buruan Berian edo San Donato gailurran (1485 m) geunden. Donato eta Kaietano santuen ermitan ogitartekoa jan ondoren, jaisten hasi ginen.

Gure pasabideetara itzuli ginen, baina Ihurbain arrailaren parera iritsi baino lehen, mugarri handi bat gure ezkerrean, Unanuako ataka seinalatzen du (1400 m) eta harresi handia jaisteko puntua adierazten du. Metro batzuk aurrerago, berriro igotzeko bidexkarekin bat egin genuen, eta alderantzizko norabidean Unanura iritsi ginen.

DATUAK

DISTANTZIA: 10,5 KM

DESNIBEL POSITIBOA: 870 M

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK

IBILBIDEA YOUTUBEAN

PICO CORONILLA, TARTALÉS DE CILLAKO HAGINAK ETA PORTARRONGO EDO PORTUGUESEN KOVAK, LA HORADADA HAITZARTETIK

 CASTELLANO

Burgosko Merindadeetan, Trespadernetik oso gertu, Horadadako haitzartea dago, Ebro ibaiak zizelkatua, Tesla mendilerroaren hegoaldeko mendietako hormetan. Igoera hauen puntu gorena Pico La Coronilla da, jardunaldiaren gure helburua. Baina, horrez gain, Tartalés de Cillako haginak eta Cuevas del Pontarrón edo de los Portugueses bisitatu genituen. Oraingo honetan Barakaldoko Grupo Alpino Turistarekin batera joan nintzen, nire betiko mendi klubarekin.

Ibilbidea haitzartean hasten da, N. 629 errepidearen 4 eta 3 kilometroen artean, kartel batek Tartalés de Cillako haginen bidezidorra seinalatzen duen lekuan (540 m), hain zuzen ere. Ipar-mendebalderantz hasi ginen oinez, ezpel-basoan, arteetan eta pinuetan igotzen den aldapa handi batetik gora. Kilometro bat pasatxoan, 450 metroko desnibela igo genuen hagin ospetsuetaraino (960 m). Baten bat milaka urtekoa dela esaten da, lodienak direla suposatzen dugu. Azalpen-kartelek haginei tratu txarrik ez emateko eta hagin-basoan nola jokatu ohartarazten digute: Ez igo zuhaitzetara, ez moztu adarrik, ez zapaldu sustraiak (ia ezinezkoa da), ez aldatu lurra eta ez irten bidezidorretik.

Aldaparen amaierara iritsi ginen (1040 m). Bidezidorrak, ipar-mendebaldeko orientazioa galdu gabe, lautada egiten du tarte batean, eta, gero, 960 metroko kotaraino jaisten da. Une honetan, pista bat hartu genuen, alanbre-hesi baten ondotik mendebalderantz doana. Metro batzuen buruan, bidexka bat topatu genuen eskuinetik, ibiliaren arabera; pinudian sartu, eta iparralderantz igotzen da, Coronillaren gailurreraino. Berehala ikusi genituen gailurra dagoen harrizko tontorrak. Postontzira iristeko, pixka bat trepatu behar da. La Coronilla (1158 m). Bertan, aterpe-etxe bat nabarmentzen da. Iparraldean, Tesla mendilerroa dago, eta, hegoaldean, Valdivielso harana. Panizares da gure oinetan dagoen herria.

Hegoaldeko isurialdetik jaisten hasi ginen (IM), Valdivielso bailarara begira, Panizares lepora iritsi arte (1053 m). Hemen ipar-ekialderantz aldatu ginen, denbora gutxian Las Muñecas (937 m) lepoan kokatzeko. Bertan esfera huts itxurako eraikin bitxi bat aurkitu genuen, ibiltariek gaua igarotzeko balio behar duena. Ez zirudien oso erosoa. Guk Tartalés de Cillara jaisten den pistatik jarraitu genuen, Torcas errekaren ibilbideari jarraituz.

Kilometro bat beherago N-629ra iritsi ginen berriro. Baina oraindik zerbait falta zitzaigun bisitatzeko. Errepide beraren oinean, Las Torcas erreka Ebrora isurtzen den lekuan, hareharrizko paretak daude, eta bertan landutako gelak daude. Pontarron edo portugaldarren kobazuloak dira. Gelarik zaharrenak VIII-X. mendekoak dira, eremutegi edo artzain nomadentzako ostatu funtzioa izan zutenak. Baina XX. mendearen lehen urteetan, Trespaderneko kanal hidroelektrikoa eraikitzen lan egiten zuten portugaldarrek okupatu zituzten. Hasiera batean, egurrezko ate batek itxitako barrunbe independenteak ziren, baina portugaldarrek gaur egun komunikatzen dituzten korridoreak zizelkatu zituzten.

Errepidetik, Ebro ibaiaren pareko bazterbidetik aurrera, kilometro bat baino gutxiagoan, ibilbidearen hasierako puntura iritsi ginen.

DATUAK:

DISTANTZIA: 12 KM

DESNIBEL POSITIBOA: 750 M

GPSRAKO TRACK

IBILBIDEAREN ARGAZKIAK